Rabu, 21 September 2022

ORASAUN NOVENA NO ROZÁRIU BA INAN MARIA HOSI FÁTIMA




NOVENA BA INAN MARIA HOSI FÁTIMA 

Istoria: Inan Maria hosi Fátima mak hanesan Santa Virjen Maria. Iha tinan 1917, Inan Maria hatudu-án ba bibi-atan labarik na'in-tolu iha Fátima, Portugal.

Sira ne'e mak Lucia Santos, Beata Jacinta no Beato Francisco Marto. Ita Inan hatudu-án ba labarik-sira ne'e ba dala-hitu no halo milagre halo loro-matan danxa iha lalehan, ne'ebe hasasin hosi ema rihun tomak.

Nia hateten ba labarik-sira ne'e atu reza Rozáriu loro-loron hodi mundu hetan paz no hakotu funu. Ho ida ne'e mak Inan Maria Fátima hanaran mós Liurai Feto Rozáriu. Nia mós husu atu ita reza iha ikus kada mistériu Rozáriu:

“Oh Jezús ne'ebe di'ak, perdua ba ami salan-sira, haraik salvasaun mai ami hosi ahi infernu nian, no lori klamar sira ba Lalehan, liu-liu ba sira ne'ebe presija tebes Ita-nia-mizerikórdia. Amen.”

Hafoin, Inan Maria fó-konfiansa ba labarik-sira ne'e segredu tolu. Ne'ebe ba da-uluk mak vizaun Infernu, no ne'ebe ba da-ruak mak profesia kona-ba ikus hosi Funu Mundial I no hahú Funu Mundial II, no nesesidade ba konsagrasaun Rusia.

Segredu ba da-toluk mak kona-ba Aman Santu (Papa) ne'ebe ema oho ho kilat-musan no rama husi soldadu iha krus-ain, no ema seluk mós barak mak mate.

Aparisaun Maria nian ne'e aseitadu hosi Tronu Santu iha tinan 1930. Kuaze peregrinu millaun haat vizita Basilika iha Fátima kada tinan.

Festa Inan Maria hosi Fátima mak 13 Maiu.


LORON DA-I 

O Virjen Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba labarik ki'ik bibi-atan na'in-tolu ne'e. 


Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e ho nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e la'os mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe mak fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Hanesan labarik-sira Fátima nian, ami hakarak lori Na'i futar-lia ba maluk sira. Fó ami forsa, o Na'i, atu manan ami nia dúvida atu-nune'e ami bele sai misionáriu. Ami hatene katak Jezús moris iha ami fuan laran no ami simu Nia iha Eukaristia.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi hamlaha no funu, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-2

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, ami harohan atu ami sai hanesan ita-bot no banati tuir ita. Ami harohan atu ema hotu ne'ebe infrenta opresaun, fiar-katak sira bele hetan dame. Ami harohan no agradese ba bénsaun hotu-hotu ne'ebe diverte ami.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi funu nuklear, hosi demolixaun vida ne'ebe la sura, hosi funu oi-oin, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-3

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, ohin loron ne'e, ami harohan atu hakotu terus, susar no injustixa ne'ebe desfigura fatin barak iha mundu. Liu-hosi autoridade NAÍ nian, ita bot halo milagre iha Fátima no halo loro-matan danxa ne'ebe hare'e hosi ema rihun. Ami husu sai ba mediador ba sira ne'ebe sofre hela.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi pekadu-sira ne'ebe kontra umanidade liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-4

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, ohin loron ne'e ami harohan husu umildade ho perdaun ba ami salan-sira no muda ami hosi komportamentu át-sira.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi ódiu no hatún dignidade Maromak oan-sira, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-5

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, ami hasa'e buat hotu-hotu ne'ebe ami halo iha loron ida ne'e ba  Naí no ami hanoin ema-sira ne'ebe influenxia ona hosi ami nia asaun loro-loron.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi injustixa oi-oin tomak iha vida sosiedade, iha nasional nomós internasional, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-6

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, dala-ua'in ami moris iha tauk no ami tauk liu atu husik ami nia preokupasaun. Ami hakarak sai instrumentu Naí nian hodi hala'o tuir Nia-hakarak ba Nia-glória. Ohin loron ida ne'e ami husu liu-hosi Ita-nia-intersesaun, atu Naí Jezús tulun ami hodi tau fiar ba-Nia hanesan labarik-sira iha Fátima.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi prontidaun hodi desobedexe ba ukunfuan-sira Maromak nian, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU


LORON DA-7

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, hatudu mai ami oin-sá lós atu ami nafatin harohan. 

Hanorin ami oin-sá lós ko'alia ba Naí hanesan belun. Tulun ami poupa tempu atu hakmatek iha ami nia loron-sira be okupadu atu-nune'e ami bele rona sáida mak Naí hateten ba ami. Iha ami nia pasa-tempu, tulun ami lembra Naí no iha fuan ne'ebe sentralizadu ba-Nia.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi tentativa hodi paraliza lia-lós Naí nian iha ema nia fuan, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU.


LORON DA-8

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, ohin loron ida ne'e ami harohan atu Ita Oan-Mane mai tulun ami no hakotu terus ne'e no funu iha mundu tomak. Tulun ba ami atu sai hanesan labarik-sira iha Fátima; hadomi, fiar no fiel. Ami harohan atu ami bele lori dame ba mundu ho ami nia maneira simples, ne'e mak ho hili atu hadomi no fiar ba Naí.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi lakon konxiénsia ba di'ak no át, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU.


LORON DA-9

O Virjem Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba bibi-atan labarik ki'ik nain tolu ne'e.

Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe moos ba devosaun ida ne'e atu-nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e laos mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe fó moris ba ami.

Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. 

Inan Maria Fátima, obrigadu hatudu-án ona ba labarik-sira iha Fátima no tatoli mensajen ne'ebe relevante ho kondisaun ami nian iha oras ne'e. Ami harohan tan no tan-ba paz iha mundu no hakotu funu. Atu ami nafatin harohan no sakrifika hanesan ne'ebe ita-bot husu.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi pekadu-sira ne'ebe kontra Ispíritu Santu, liberta ba ami, liberta ba ami.” Amen.

Reza ROZÁRIU.

________________

Instrusaun:

Halo orasaun novena iha oras ne'ebe hanesan kada loron.

Reza novena hahu'u ho sinal krus, foti orasaun loke kada loron ho temi pedidu ne'ebe imi iha, ikus reza Rozáriu no taka ho sinal krus.

Ezemplu, Loron Primeiru:

Hodi Padre, Hodi Fillu no Ispíritu Santu sira naran, Amen.

Harohan: O Virjen Santa Maria, ita-bot mai iha Fátima atu fó-hatene grasa ne'ebe kontein iha orasaun Rozáriu ba labarik ki'ik bibi-atan na'in-tolu ne'e. Sakrifika ba ami ho domin ne'ebe mo'os ba devosaun ida ne'e ho nune'e, hanesan labarik bibi-atan sira, orasaun ida ne'e la'os mak kna'ar ne'ebe hatodan maibé orasaun ne'ebe mak fó moris ba ami. Espera ami nia orasaun no reflesaun ba mistériu salvasaun nian lori ami besik liu ba ita Oan-Mane, ami Na'i Jezús Kristu. Hanesan labarik-sira Fátima nian, ami hakarak lori Na'i futar-lia ba maluk sira. Fó ami forsa, o Na'i, atu manan ami nia dúvida atu-nune'e ami bele sai misionáriu. Ami hatene katak Jezús moris iha ami fuan laran no ami simu Nia iha Eukaristia.

Na'i Jezús, maravillozu, profesia no orasaun ne'ebe Ita-Inan oferese ba ami iha Fátima furak tebes ba mundu tomak. Ami fiar ba ninia prezensa ho Ita-bot. Ami husu ho intersesaun Inan Maria Fátima fiar Ita-bot ho laran-luak rona no hatan ba ami nia harohan ne'e.

Liu-liu … (temi ba imi nia intensaun iha ne'e …)

Inan Maria Fátima, harohan mai ami

Inan Maria Liurai-Feto Rozáriu, harohan mai ami

Kurasaun Imakulada Maria, harohan mai ami.

“Hosi hamlaha no funu, liberta ba ami.” Amen.

Reza Rozáriu: (karik novena primeiru ne'e monu iha loron kinta entaun reza mistériu luminozu no hanesan mós ho loron sira seluk tuir mai ho novena refere).

“Oh Jezús ne'ebe di'ak, perdua ba ami salan-sira, haraik salvasaun mai ami hosi ahi infernu nian, no lori klamar sira ba Lalehan, liu-liu ba sira ne'ebe presija tebes Ita-nia-mizerikórdia. Amen.”

Hodi Padre, Hodi Fillu no Ispíritu Santu sira naran, Amen.

Hakerek hosi: Sam Ribeiro

Sabtu, 17 September 2022

KATEKEZE KATÓLIKU || ORASAUN • OINSÁ, BELE KA ITA REZA SEIN TEMI AMEN❓

OINSÁ, BELE KA ITA REZA SEIN TEMI AMEN❓ 

Amu, sentidu sáida lós mak liafuan “Amen?” tanbá sá mak powerful lós ne'e? Karik ita reza sein temi “Amen” oinsá orasaun ida ne'e klaru?

Posivelmente, realidade ema barak mak sein konxiente la kompreende liafuan “Amen”. Maske, liafuan ida ne'e nunka liu de'it iha orasaun ne'ebe harohan loro-loron, nomós iha liafuan entre maluk sira iha moris loro-loron nian. 

Liafuan “Amen” dalabarak ba ema balun, maka liafuan ida “compulsivo” hodi termina orasaun. No ba ema balun, liafuan “Amen” sai hanesan resposta ema fiar-nain sira nian hodi konfiante ba buat ida ne'ebe iha relasaun ho esperansa. Maibé, “Sáida lós mak liafuan ‘Amen’ ne'e?”

Liafuan “Amen” ho nia etimolójia orijen hosi liafuan “aman” iha Lian Ebreu ne'ebe signifika “nia iha forsa”, “realmente”, “klaru”, “sai ba nune'e”. Seluk hosi ne'e, hanesan liafuan “Amen” ida ne'e iha relasaun ho liafuan “emet” iha lian ne'ebe hanesan, ne'ebe signifika “lia-lós”. Baze hosi  buat ida ne'e, liafuan “Amen” iha sentidu ne'ebe la'os de'it liafuan “Sim” ba buat ida maibé iha relasaun ho Maromak rasik nune'e liafuan “Amen” konstantemente iha relasaun ho Maromak.

Iha Sagrada Eskritura, Testamentu Tuan nomós Testamentu Foun, liafuan “Amen” mosu dala-barak. Pur-ezemplu Livru Izaías uza liafuan “Amen” hodi hato'o “Maromak lia-lós” ne'ebe hakarak hateten katak Maromak ne'e fiel ba Ninia-promete sira.

No Na'i Jezús rasik iha Evanjellu dala-uain uza liafuan “Amen” hanesan ne'ebe iha Evanjellu Lian Latinu Na'i Jezús hateten: “Amen, amen, dico vobis”. Na'i hato'o ida ne'e la'os liafuan ne'ebe mahalo mosu de'it, maibé liafuan ida ne'e mak liafuan ida “atu empurra ba hanorin sira ne'ebe Nia-hato'o iha ne'ebe hanorin ne'e iha lia-lós ne'ebe mai-hosi Maromak” (Liv. KIK 1063).

 Tanbá hosi ne'e, Katekismu Igreija Katólika (KIK) ne'ebe temin liafuan-sira Siriliu hosi Jeruzalém afirma katak “Ho liafuan ‘Amen’, nia signifika ‘Espera Akontese’, ita komfirma konteudu orasaun ne'ebe Maromak hanorin” (KIK 2856).

Liafuan “Amen” bele temin powerful tanbá ema ida nia privadu laran-metin ho ninia fé tomak ba orasaun ne'ebe hato'o no hasa'e ba Maromak. No sá tan “Jezús Kristu rasik mak ‘Amen’ (Apk. 3:14). Nia mak Amen hosi domin Aman nian ne'ebe definitivu kona-ba ita” (KIK 1065).

Seluk hosi ne'e, liafuan “Amen” ba ema Katólika mak liafuan “simu ho laran tomak”. Liafuan ne'ebe simples maibé iha sentidu. Tanbá ida ne'e mak Papa João Paulo II iha Ecclesia de Eucharistica hatudu katak atitude Inan Maria bainhira simu mensajen hosi Anju Gabriel hodi sai Maromak Inan mak forma fraze “Amen”. Ninia sentidu, Inan Maria simu ho laran tomak, ho fiar metin ba Maromak nia bolu hodi sai Maromak Inan. No nu'udar fraze simu fiar nian totalmente ho laran-tomak, liafuan “Amen” hetan iha “Confissão” ne'ebe lolós ne'e mós hanesan ekspresa liafuan ne'ebe hanesan ho “Ha'u fiar”.

Tanbá hosi ne'e, nafatin mak Santu Agustiñu hateten: “Espera ó nia konfisaun hanesan espellu ba ó. Fihir ba ó nia-a'an iha laran, hodi hare'e, oinsá ó mós fiar lo-lós ba buat-ida, ne'ebe ó tenki fiar. No haksolok  loro-loron ba ho ó nia-fé” (Sermon 58, 11, 13).

Oras ne'e, “Oinsá lós karik ema ida reza la temin liafuan ‘Amen’?” Ho simplesmente, bazeia ba esplikasaun ne'ebe hato'o ona iha leten, orasaun nesesariamente sempre uza ona liafuan “Amen”. Ninia sentidu, fiar-na'in ida ne'ebe reza ba Aman Maromak hateten lós duni iha ninia-laran katak nia fiar ba Na'i ne'ebe haliban iha orasaun.

Seluk hosi ne'e, nu'udar fiar-na'in, ema ne'ebe fiar ba iha Kristu Jezús, liafuan “Amen” fiar-na'in seidauk hato'o ninia konfiansa ho perfeitu. Tanbá ne'e, apropriadu ona no nesesariamente liafuan “Amen” ekspresadu ho Án tomak bainhira ema ida ne'e reza.


Referénsia: Pe. Yohanes Benny Suwito

(Dosente Teologia Instituto Teologia João Maria Vianney, Surabaya)


Tradutor: Sam Ribeiro📝

Minggu, 11 September 2022

REFLESAUN || BÍBLIA MAK LIVRU MORIS NIAN


BÍBLIA MAK LIVRU MORIS NIAN

Bíblia de'it mak bele resposta ba ita nia pergunta sira kona-ba moris.
Ema rasik la-hatene oin-sá tenki moris ou mate.
Ita nia komportamentu ka atitudi nakonu ho karakteristiku ambisaun no interese a'an rasik.
Ita deklara kona-ba ita nia moris uluk ne'ebe ita seidauk koñese Maromak ka Liafuan no Ukunfua Na'i nian be moris ne'e.  

Livru Titu nian haktuir mai ita katak tanbá uluk mós, bainhira ita seidauk iha koñesimentu, ita moris sei iha beik nia laran hela, no fasil atu ema bosok ita. Ita lakohi rona Na'i no ita hakarak a'at sáida de'it, ita halo ona. Ita nia moris nakonu ho hanoin a'at, sai atan sala-fo'er nian, laran moras ema, no odiu malu. 

Ita nia destinu mak tristeza no lakon esperansa.
Na'i nia Liafuan lori naroman. Ukunfuan sira Maromak nian iha moris lori ita ba dame, ksolok no satisfasaun.
Karik ita hatene ona katak Bíblia mak livru ba moris ne'ebe bele resposta ba pergunta-sira ne'ebe la bele resposta hosi sée de'it, tan-sá ita sei baruk atu le'e no aprende Bíblia.
Karik ita sei laran tós hodi la aprende no la komprende lia-lós Liafuan Na'i nian signifika ita sei hala'o moris iha inutilidade.

Parese ita sei moris nafatin iha nakukun, tanbá Na'i nia Liafuan mak lori naroman ba ita nia moris. Mai ba maluk doben sira, ita loro-loron hadomi liu-tan Na'i nia Liafuan no ukunfuan-sira, tanbá Na'i nia Liafuan no Ukunfuan-sira mak sei muda ita nia dalan moris nian.
 
“Tanbá uluk, bainhira ita seidauk iha koñesimentu, ita moris sei iha beik nia laran hela, no fasil atu ema bosok ita. Ita lakohi rona Na'i no ita hakarak a'at sáida de'it, ita halo ona. Ita nia moris nakonu ho hanoin a'at sira, sai atan sala-fo'er nian, laran moras ema, no odiu malu. Maski ita nia hahalok a'at sira nune'e mós, Na'i Maromak ita nia Maksoin hatudu Nia laran di'ak no laran-luak ho domin bo'ot mai ita nafatin.” - Titu 3:3-4 (TF).


- Sam Ribeiro

Sabtu, 03 September 2022

SIGNIFIKADU NO SENTIDU KONSISTÓRIU IHA IGREJA KATÓLIKA



Iha data 29 Maiu 2022 liu ba Papa hili ona Kardeál foun nain 21 no iha Sábadu, 27 Agustu 2022 realiza Konsistóriu hodi inaugura ou konfirma Kardeál foun na'in 20 ne’e (Bispu 18, Padre 2 no iha ida ne’ebe mak “rejigna a’an”) ona.


To’o iha ne’e, sertamente iha balun ne’ebe husu, sáida mak Konsistóriu ne’e?

Konsistóriu mak sorumutuk entre Kardeál sira (Koléjiu Kardeál). Konsistóriu bele akontese tanbá inisiativu no konvida hosi Papa rasik.

Papa baibain ne’e anunsia iha konsistóriu nian, di’ak iha ida ne’ebe baibain ou mos ida ne’ebe inkrivel, hodi konsulta ho Koléjiu Kardeál kona-ba nesesidade Igreja ou kona-ba kestaun-sira seluk be importante iha Igreja.

Konsistóriu mós sai oportunidade atu komunika ka introduz naran-sira Kardeál nian ne’ebe foin hili ona ba. No iha konsistóriu, Papa rasik ba mak sei presidi konsistóriu ne’e.



Desde uluk kedas ona iha Igreja, Kardeál foun ne’ebe hili ona, hetan simu ho ofisialmente liu-husi konsistóriu. Sira simu ona hodi tama iha Koléjiu Kardeál. Kanonika 351§2 bele sai rekonsiliasaun kiik ba ita.

Iha kanonika ida ne’e afirma ona katak “Kardeál sira foti ona hosi Papa ho dekretu ida, ne’ebe anunsia ona iha oin Kolójiu Kardeál nian; desde anunsiasaun ne’e sira kesi-ona ho obrigasaun-sira no iha direitu-sira ne’ebe estabelese ona hosi lei.”

Hafoin iha kan. 351§1 Livru Lei Kanonika, ita bele hare'e iha tipu rua konsistóriu nian, ne’e mak: Primeiru konsistóriu baibain ida ne’ebe baibain-ne’e Papa konvida no bolu ou la'e liu Kardeal sira ne’ebe iha Roma atu konsulta kona-ba problema balun ou kestaun-sira be importante iha Igreja no mós atu festeza selebrasaun bo'ot sira ou komemorasaun-sira gloriozu be espesial iha Igreja (kan. 351§2).

Ezemplu mak konsistóriu ida ne’ebe mak realiza ona iha 19 Novembru 2014 liu ba, selebradu mós atu taka Tinan Divina Mizerikórdia. Konsistóriu ida ne’ebe baibain ne’e mós kobertu iha ninia laran selebrasaun nian atu ntroduz no konfirma Kardeál foun sira.

Enquantu ida ne’ebe segundu, konsistóriu inkrivel. Iha konsistóriu ida ne’e Papa bolu mós Kardeál sira seluk ne’ebe iha liur hosi Roma. Kardeál sira hotu bolu ona ba iha Konsistóriu inkrivel nomós halo diskusaun ou diskuti kona-ba nesesidade-sira be espesial iha Igreja ou kestaun-sira  ne’ebe importante liu ne’ebe tenki tau-matan ba (kan. 351§3).

Saseluk hosi tipu rua konsistóriu iha leten, konsistóriu mós iha ne’ebe ho personajem publiku no privadu. Konsistóriu ne’ebe ho personajem publiku ne’e mak sira ne’ebe la inklui iha Koléjiu Kardeál sira, konvida ona mós sira atu partisipa iha konsistóriu.

Enquantu konsistóriu ho personajem privadu ne’e mak konsistóriu ne’ebe akontese ba Papa de'it ho Kardeál sira de'it, Konsistóriu ne’ebe akontese ona iha Sábadu, 27 Agustu 2022 liu ba mak konsistóriu baibain ne’ebe ho personajem publiku. Konsistóriu publiku baibain ne’e realizadu dala ida tan hodi konfirma Kardeál foun sira, hodi uza boné, intrega kadeli no determinasaun títulu hosi Kardeál foun sira.

Iha konsistóriu baibain ne’ebe ho personajem pibliku ne’e, saseluk Kardeál sira autorizadu hodi partisipa mós preladu sira, reprezentante sosiedade sivil sira ou konvite sira seluk (351§4).

Iha viajem hosi istória barak tebes mak akontese ona katak konvite no xamada ba konsistóriu baibain ne’e loron ida molok data 29 Juñu kada tinan ho ninia ajenda ida mak atu introduz Kardeál foun sira no iha data 29 Juñu baibain ne’e iha selebrasaun intrega Páliu ba Arsebispu sira ne’ebe foin hili ba.

Maibé kona-ba tempu konsistóriu ne’e bele mós determinadu seluk hosi Papa hanesan ne’ebe mak akontese iha tinan hirak ikus ne’e. 



Ref: Katolikpedia.id

Tradus hosi Sam Ribeiro

NAFATIN HADOMI MASKE KANEK

    NAFATIN HADOMI MASKE KANEK Kada umanu sempre iha fuan nomós mentalidade ho naha no dependénxia ne'ebe diferente. Dalarum...