Minggu, 25 Desember 2022

KATEKEZE APOLOJÉTIKA|| LÓS KA, SELEBRASAUN NATAL NE'E ADOTADU HOSI SELEBRASAUN PAGAUN ROMA NIAN?

 


Data 25 Dezembru própriu iha ne'ebe ita ema fiar-nai'n hotu selebra Natal mak rezultadu hosi Am'lulik Kreda antigu bazeadu kálkulu kalendáriu hodi buka hatene kona-ba data moris ita Na'i Jezús Kristu nian ne'ebe hanesan la iha relasaun ho selebrasaun pagaun nian.

Maibé, barak tebes sarani Kristaun hanesan lós Igreja Jezús no mós non-Kristaun konsidera katak selebrasaun nasimentu Na'i nian iha data 25 Dezembru maka forma adopsaun ida relasiona ho selebrasaun pagaun nian hosi Impériu Romanu antigu.

Nomós iha akuzasaun sarani non-Kristaun balun hateten katak Imperador Santu Konstantinu estabelese iha Konsiliu Nicea 325 DC nune'e Natal selebradu iha data 25 Dezembru hanesan forma adopsaun relasionadu selebrasaun pagaun nian ba iha Kristandade.

TANSÁ BELE SAI HANESAN NE'E?

Primeiru, Konsiliu Nicea ne'ebé hanesan Konsiliu Ekuméniku primeiru ne'ebe mantidu iha tinan 325 DC la esplika mós kona-ba selebrasaun Natal.  

Segundu, Natal la'os selebrasaun ida ne'ebe adotadu hosi selebrasaun pagaun Impériu Romanu antigu nian. Parese katak Natal adotadu hosi selebrasaun pagaun nian mosu primeira vez iha sékulu da-17 hosi denomisaun Protestante Puritas/Puritanu iha Britániku (Inggris) no Presbiterianu iha Eskóxia (Skotlandia). 

Hafoin, pastor Protestante ida ho naran Paul Ernest Jablonski ne'ebe orijin hosi Nasaun Alemaun apoiu deklarasaun ba denominasaun rua iha leten ho hateten katak selebrasaun Natal mak selebrasaun pagaun nian ne'ebe adotadu hosi Kristandade.

Tuir nia, Natal adotadu hosi selebrasaun rua pagaun nian, Selebrasaun Saturnalia hodi adora maromak Saturnu no Dies Natalis Solis Invicti (Birth of Unconquered Sun/ Nasimentu Loro-matan be invenxível).

Selebrasaun Dies Natalis Solis Invicti mak selebrasaun pagaun romanu nian ne'ebe sempre liu halo sai baze akuzasaun katak Natal adotadu hosi loron selebrasaun pagaun nian. Akuzasaun ne'e la iha substánsia lembransa istória Natal be selebra ona simplesmente iha katakumba-sira desde sékulu-sira hahú. 

Selebrasaun Dies Natalis Solis Invicti ne'e exatamente mak selebrasaun pagaun nian ne'ebe estabelese ona hodi korresponde ba selebrasaun Natal Igreja Dahuluk nian (Igreja Katólika).

Imperador Aurélianu ne'ebe kaer ukun hosi tinan 270 DC to'o tinan 275 DC odiu teb-tebes Kristandade. Nia estabelese Dies Natalis Solis Invicti iha data 25 Dezembru 274 DC nu'udar loron iha ne'ebe maromak loron-matan moris.

Selebrasaun Saturnalia mak selebrasaun romanu antigu hodi adora kona-ba maromak Saturnu. Komesa iha fulan Dezembru, agrikultor sira tenki termina ona atividade tomak agrikultura nian iha tempu outonu no kada ema tenki adora maromak Saturnu sem exceto. Iha data 17 Dezembru to'o 23 Dezembru ne'e mak ho ofisializa selebrasaun ne'e inauguradu hodi selebra ba.

Imperador Augustu hamenus tiha sai loron tolu no Imperador Kaligula aumenta sai lima. Ikus mai, Imperador Klaudiu restaura selebrasaun ne'e hanesan orijinalmente. 

OHKE, ITA-BO'OT KOKO HARE'E FALI TOK IHA KA DATA 25 DEZEMBRU?

Estabelesimentu selebrasaun pagaun nian iha data 25 Dezembru 274 ne'e hosi Aurelianu somente hanesan korresponde selebrasaun loron Natal nian ne'ebe estabelese ona hosi Igreja Katólika.

Natal hanesan loron iha ne'ebe Kristu moris atu soi no salva povu sira hosi pekadu nia ukun! Natal mós la'os selebrasaun pagaun nian ne'ebe adotadu ba iha Kristandade. 

============================

MAI BA ITA HAROHAN IHA TEMPU NATAL NE'E

Aman Maromak iha Lalehan, ami hahi'i Ita Bo'ot no agradese ba Ita Bo'ot tanba Ita Nia futar lia ne'ebe mak sai ema no moris iha ami nia le'et.

Ho Jezús Nia moris iha mundu ne'e, Ita Bo'ot ne'ebe mak ami labele hare'e oras ne'e bele hare'e nu'udar ema hanesan ami, no Ita nia naroman salvasaun nian haroman ami no duni'i sai nakukun ne'ebe domina ami.

Nia lori dame ksolok ba ami no halo ema barak koiñese Ita Bo'ot (Maromak), no barani hala'o tuir Ita Bo'ot no loke dalan salvasaun nian mai ami.

Ami husu Ita nia grasa no abundánsia, durante moris iha mundu ne'e atu ami prontu nafatin hein nakonu ho esperansa simu Ita Oan Mane ne'ebe mai moris hamutuk ho ami no lori ami ba Ita Bo'ot nia reinu. Basá Nia mak Kristu ami nia Na'i, oras ne'e no oras ne'ebé, iha tinan ba tinan nafatin. Amen.

KSOLOK NATAL BA IMI HOTU, HA'U MAUN ALIN NO INAN FETON DOBEN SIRA. ESPERA KATAK IHA NATAL KMANEK IDA NE'E SEI LORI DAME NO HARMONIA BA ITA NO FAMÍLIA TOMAK NO HODI SIMU TINAN FOUN NAKONU HO HAKSOLOK.

NAFATIN HADOMI MASKE KANEK

    NAFATIN HADOMI MASKE KANEK Kada umanu sempre iha fuan nomós mentalidade ho naha no dependénxia ne'ebe diferente. Dalarum...